Warning: include(../../../head.php): failed to open stream: No such file or directory in /usr/local/www/lisans/dersler/fiziksel_kimya_ii/faz_diyagramlari.php on line 4

Warning: include(): Failed opening '../../../head.php' for inclusion (include_path='.:/usr/local/share/pear') in /usr/local/www/lisans/dersler/fiziksel_kimya_ii/faz_diyagramlari.php on line 4
Taner TANRISEVER Ana Sayfasi
Warning: include(menu.php): failed to open stream: No such file or directory in /usr/local/www/lisans/dersler/fiziksel_kimya_ii/faz_diyagramlari.php on line 19

Warning: include(): Failed opening 'menu.php' for inclusion (include_path='.:/usr/local/share/pear') in /usr/local/www/lisans/dersler/fiziksel_kimya_ii/faz_diyagramlari.php on line 19

Tek Bileşenli Sistemlerin Faz Diyagramları

Çeşitli basınç ve sıcaklıklarda tek bileşenli bir sistemde bulunan fazların T ye karşı P grafikleri çizilebilir. Örneğin; Şekil 1 de ölçeksiz olarak çeşitli sıcaklık ve basınçlardaki suyun faz diyagramı görülmektedir. Bu diyagramdan okunabilen şeyler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

     

(a)                                                                                     (b)
Şekil 1 : (a) Suyun ölçeksiz faz diyagramı. (b) Metanolün ölçeksiz faz diyagramı.

  • BTA çizgisinin sol tarafında su, katı fazı olan buz halindedir.

  • ATC çizgisi arasında kalan bölgede su, sıvı fazdadır. Sıvıdır.

  • BTC çizgisinin sağ tarafındaki bölgede su buhar fazındadır.

  • TC çizgisi üzerinde sıvı-buhar dengesi söz konusudur. Bu iki çizgi üzerinde hem sıvı hemde buhar birlikte denge halinde bulunmaktadır. Örneğin; 1.0 atm ve 100 \rm ^oC de su-buhar dengesi söz konusudur. 1.0 atm. de 100 \rm ^oC in biraz altında su sıvı halde iken, biraz üzerinde buhar halinde bulunur. Başka bir açıdan; 100 \rm ^oC de 1 atm. biraz üzerinde su sıvı halde bulunurken, 1 atm. in biraz altında buhar halinde bulunur.

  • AT çizgisi üzerinde katı-sıvı dengesi söz konusudur. Bu iki çizgi üzerinde hem katı hem de sıvı birlikte denge halinde bulunmaktadır.

  • BT çizgisi üzerinde katı-buhar dengesi söz konusudur. Bu iki çizgi üzerinde hem katı hem de buhar birlikte denge halinde bulunmaktadır. çizginin biraz soluna gidilirse, buhar kırağılaşır. Çizginin biraz soluna gidilirse katı süblimleşecektir.

  • T noktasında ise; katı-buhar-sıvı dengesi söz konusudur. Bu sıcaklıkta bu üç faz birbiri ile denge halinde bulunurlar.

  • Denge halindeki durumlarda fazların Gibbs serbest enerji büyüklükleri birbirlerine eşittir.

  • Bazen dengesiz durumlarda meydana gelebilir. Örneğin su soğurken donma noktasının altındaki bir değere ulaştığında donmayabilir. Bu durum Şekil 1 de TD çizgisi ile gösterilmiştir. Bu durumda süpersoğuk su durumu oluşur. Süper soğuk su yarı kararlıdır. Süper soğuk su; çok temiz bir su ve düz cidarlı bir kap içinde hazırlanabilir.

  • C noktası su için kritik nokta olup, bu noktadan daha yüksek sıcaklıklarda su-buhar dengesi söz konusu olmaz. Bu nedenle sıvı-buhar dengesi C noktasında biter.

    C noktası olan kritik sıcaklıkta buhar yoğunluğu ile sıvının yoğunluğu birbirine eşit olduğu nokta olduğunu ve bu noktada fazlar arasında sınır yüzeyin kaybolduğunu hatırlayın.


 

Kaynaklar